JOSEPH JACQUES CÉSAIRE JOFFRE (12/1/1852, Rivesaltes, Roussillon – 3/1/1931, Paris) là Thống chế Tổng tham mưu trưởng Quân đội Pháp (1914-1916, Thế chiến I).
JOFFRE học Trường cấp 2 Lycée François Arago tại Perpignan, học Trường cấp 3 Charlemagne tại Paris, học Trường Bách khoa Paris (tháng 7/1869, bằng kỹ sư quân sự). Ông nhập ngũ (thời Chiến tranh Pháp-Phổ) vào Tiểu đoàn 39 (ở gần La Villette) và được điều đến Trung đoàn số 2 tại Montpellier (tháng 11/1871).
Ông nhận lệnh đến Viễn Đông và đảo Formosa (năm 1872) với cấp bậc trung úy. Ông làm Kỹ sư trưởng (dưới quyền Đô đốc Amédée Courbet) tham gia xây dựng tuyến phòng thủ (đào hào, mở đường mới, nâng cấp bệnh viện) cho khu vực Hà Nội, An Nam (tháng 7/1872); và với hàm đại úy công binh, ông hoạt động tại Hà Nội, Hưng Hóa, Sơn Tây, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, thượng lưu sông Hồng, sông Lô.
JOFFRE rời Bắc Kỳ (tháng 1/1888) và đi chu du một số nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ.
Ông trở về Pháp (tháng 10/1888) và sau đó (tháng 10/1892) nhận nhiệm vụ đến Sudan (Châu Phi thuộc Pháp) để chỉ huy xây dựng Tuyến đường sắt nối liền thủ đô Kayes– Bamako (năm 1892).
Ông được lên hàm thiếu tá (tháng 3/năm 1894) và làm Kỹ sư trưởng (tháng 3/1895) tại Madagascar. Ông lên hàm đại tá (năm 1897), rồi thiếu tướng (tháng 1/năm 1902).
Ông trở về Pháp (năm 1903) và được bổ nhiệm làm Tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp (năm 1911). Ông đã xây dựng “Kế hoạch 17” (năm 1914) giúp Pháp tác chiến trong Thế chiến I; song kế hoạch đã thất bại và Liên quân Anh-Pháp phải rút về sông Marne. Nhưng sau đó, JOFFRE đã chỉ huy phản công thắng lợi – như “Phép lạ trên sông Marne” – rồi được tôn vinh là Cha Joffre (Papa Joffre) – một vị cứu tinh của nước Pháp.
Quân Đức đã phát động Chiến dịch Champagne tấn công miền Bắc Pháp; và quân Pháp đã phải hứng chịu một tổn thất nặng nề. JOFFRE đã bị thay thế bởi tướng ROBERT NIVELLE (ngày 13/12/1916). Nivelle đã chỉ huy tái chiếm một số vùng đất tại Verdun; nhưng về sau (năm 1917), Nivelle đã thất bại và bị thay thế bởi tướng PHILIPPE PÉTAIN.
JOFFRE về hưu (năm 1919) và gia nhập Viện Hàn lâm Pháp. Ông làm trưởng đoàn (năm 1921) dẫn phái đoàn đi thăm Nhật Bản, Trung Quốc, Đông Dương (Sài Gòn, ngày 9/12/1921; Campuchia, ngày 13-19/12/1921; Xiêm La, ngày 21-28/12/1921; Hà Nội ngày 6/1/1922).
Hồi ký (2 tập) của ông đã được xuất bản vào năm 1932.
BAN BIÊN TẬP
10 /2023
hochanhkientruc@gmail.com